Namen in de openbare ruimte als veldnamen, straatnamen, plaatsnamen, beeknamen etc,

• Aardenweg 1783 Erdweeg, Herkomst onduidelijk. Mogelijk samenhangend met Heerenstraat
• Abdissenmolen in wijk Mehre, genoemd naar de molen van de abdij
• Achterste Molenstraatje. Vanuit de IJsstraat(nu Stationsstraat) begonnen twee wegen welk „voor“ en „achter“ (vanaf de Ploeghenpoort) het veld Root liepen. Op dit veld lag de molen van de abdij van Susteren
• Akker akkerland Een akker, akkerland of bouwland is een landschapselement met bewerkte grond waarop cultuurgewassen zoals graan, aardappelen of suikerbieten worden verbouwd. De indruk ontstaat dat het begrip pas in de volle middeleeuwen (elfde-twaalfde eeuw) in gebruik raakte.
• Albericuslaan Albericus een van de heilige van Susteren 7e/8ste eeuw. Tweede patroonheilige van de Amelbergakerk
• Alte Bach zie Oude Beek als ook Oude Gracht (Alte gracht).
• Amelbergahof woonwijkje tussen Benedictalaan, Cecilialaan en Abdijlaan. De straat is vernoemd naar Amelberga patrones van de parochie- en abdijkerk van Susteren. Eerste abdis rond 700
• Ammeshook ook: Klein Ammeshook 1903. Het gebied is aan het uiteinde van een oude Maasgeul en behoort tot het formele overstromingsgebied Voor aanleg Julianakanaal. Het uiterste punt waar de Maas bij extreem hoog water kwam: Am-mes- hook. Mes staat voor Maas (Mesjtreech, Mesbrach) Aan de Maas-bocht.
• Annakamp Meetboek 1783 St. Anna camp anderhalve hectare beemd; 1903 St. Annakamp. Mogelijk is dit en naam die op een voormalige eigenaar van gronden in het gebied teruggaat. De St. Annabroederschap, welke een beeld van St. Anna te drieën door Jan van Steffeswert rond 1500 heft laten maken. Het was mogelijk het gilde voor de mensen uit de lakenindustrie.
• Assendonk Donk is een verhoging in het landschap. Assen een verbastering van Isen?
• Baak welving, heuvelrug, hoogte
• Baakhoven Baychoven (eigennaam, 1335); Gevormd uit het woord baak een verhoging in het landschap: een hoeve of hof op een verhoging
• Baakhoverhoogveld Meetboek 1783 Backhoverhoogfeld: achttien hectaren voornamelijk akkerland
• Baakhoverkamp Meetboek 1783: Backhofercamp 7 ha deels akkerland en deels beemd, weide.
• Baakhoverveld Meetboek 1783: Backhover feld bijna dertig hectaren grotendeels akkerland. Hier lag ook de woonkern Baakhoven met vijf huisplaatsen, wellicht vier boerderijen.
• Baan op de. Nu verzorgingshuis aan Rijksweg Noord, voorheen meubelzaak Flecken. In vroeger jaren werd de Rijkswegen ook Baan genoemd.
• Bagger grindgat in vroeger jaren gebruikt als zwemwater, roeiboten en vissen. De poel is ontstaan bij de aanleg van het spoorwegemplacement 1914-1917. Nu is het een recreatieoord. Onder de naam Hommelheide
• Bakkaert kaart 1903. Is gelegen langs de Heidestraat Jagershoek, Nieuw Heiveldje.
• Barbarastraat, genoemd naar de H. Barbara patrones van de mijnwerkers
• Beatrixlaan in Wolfskoul, naar koningin Beatrix
• Bed, bedden een begrensd stuk grond met gewassen beplant (bloembed). Duits blumenbeet.
• Beek natuurlijke waterloop. Beken hadden vaak in het verleden verschillende namen. Grotere beken kregen sinds men kaarten ging maken een naam over de hele loop van de beek. Kleinere beken werden vaker genoemd naar ht veld waar deze doorstroomde en kende zo verschillende namen.
• Beekveld 1796,1820;kaart 1903 Afleiding naam is het veld aan de beek. In dit geval is het een beek die ontstaan is uit het kwel- en moeraswater bij Schalbruch en in de eerste fas de Isenbroekbeek, lat er op Echter gebied de Haverbeek en Roterbeek. Nu wordt het aangeduid met de weinig historische naam Middelsgraaf.
• Beelen 1783 an die Beelen
• Beelenboom 1820; 1903 Beelenboom op den
• Beemd wordt gezien als weiland, veld. Het begrip beemd, bent, is waarschijnlijk meer gebruikt voor hooiland en niet zo zeer als weide.
• Beetten in de (D) Meetboek 1783: 3 hectare grotendeels akkerland en 2 percelen houtgewas. Men noemde het ook d schatzbare Coppelweijen.
• Beiten 1783 Beiten 1820 Op de Beiten, Ligt bij Spekbroek;Meetboek 1783 3 ha akkerland en houtgewas
• Benedictalaan zie Amelbergahof. Volgens 13e eeuws bron dochter van Zwentibold, tweede abdis van Susteren
• Berg Ghenen Berg 1402 en 1438; 1820 Berg (bij Saldens wei, in de Elsen); 1820 den Berg ; Het veld wordt in het meetboek (1783) genoemd en blijkt dan ongeveer negen hectaren groot en akkerland. Grensde aan het Kerkveld en de Beuningerstraat.
• Berg zal vaak een verhoging in het landschap zijn
• Berkeler 1438,1464 Berkeler; ook: Klein Berkeler en Groot Berkeler. 1783 en kaart 1903; Groot Berkeler beemd en weide. Het was 34 ha groot. Er was een hof Berkeler onder de lenen van de Keurvorst (hertog van Gulik). We vermoeden dat hier ook ooit een hoeve toe behoord heeft , maar de ligging is onbekend. In het gebied lag nog een hof (Churbusch (Keurbos) en op Groot Berkeler ligt de Katsbekkermolen; Meetboek 1783: Klein Berkeler 21 ha grotendeels beemd en wei
• Berkeler veld 1820 Berkeleer veld; klein Berkeleer veld; Berkeler veldje Berkeler Feldgen. Meetboek 31 ha en voornamelijk akkerland en weide maar ook houtgewas e. bos.
• Berkhofer Heggen Meetboek Berckhofer Hecken 3 ½ ha akkerland; 1783 1370 Berchoever Hegghen aen der Ogelen (archief Kruisbroeders)
• Berkhoferstrass Meetboek 1783 an die Berckhofenstrass 2 ha akkerland
• Bernhardlaan in Wolfskoul naar prins Bernhard
• Beuniger Beemd
• Beuniger Heggen 1402 Boeningen hegge; 1438 Boemmege hegge 1464 Bonnyghe Hegghen; in 1335 bij Lohegge
• Beuniger hof 1335 archief abdij curtis Bommegen,1500:Boninghen; De hof lag deels in het Dieterderveld en deels in Roosteren. De hof wordt al in 1340 genoemd omdat men de vruchten op de Dieterdermolen moesten laten malen. Het is niet duidelijk of we van Bom of Bon moeten uitgaan. Bij dat laatste ligt een relatie met bühne, beun (verhoging) voor de hand gezien de ligging bij de Rode Beek.
• Beuniger Loch 1783 An Böniger Loch 7 ha akkerland
• Beuningerstraat aan de In het Meetboek 1783: Bönigerstrass tien hectaren akkerland; 1820 Buningerstraat
• Bevrijdingslaan
• Beysbeemd 1500/1595 bij Dieterder molen
• Biezerd Beezerd
• Biezerdweg
• Bijlbroek Beilbrouch 1783, Beijlbrouck (1402) 1438 Bylbroeck 1464 Bijlbroek; Meetboek (1783(: 2 ½ ha akkerland. Oorspronkelijk een broek (nat) gebied, wellicht oorspronkelijk één broekgebied met het aangrenzend Handvollbroek.
• Bind kaart 1903
• Bleekwal de ligging ervan volgt ongeveer de voormalige stadswal. Op deze wal lagen aan het einde van de Peulenstraat en Notarisstraat twee bleekweitjes , die gebruikt werden bij het bleken van het linnengoed. Bleken is het wit waken van het linnengoed. In de zon.
• Bloemendaal 1820 Bloemendal bij Hostard; kaart 1903; Meetboek 1783 Bloemendahl; twee hectare akkerland en beemd
• Bökker op den kaart 1903
• Bonenkamp 1820 Bohne kamp; 1448 Camp Bovenboen (VOL-archief) ; Meetboek 1783 Boonencamp 5 ½ ha deels weide en deels akkerland. ER werd een stenen brug genoemd. Dit is de brug over de Vloedgraaf bij het Hoorenskruis n de Rijkskamp.
• Boomsoorten: eik, els, beuk, berk, linde. Aangezien in onze streken gemengde loofbossen voorkomen, ligt het niet voor de hand dat er specifieke eikenbossen, berkenbossen of elzenbossen voorkomen. Met name bij oude namen zal een andere verklaring wenseljk zijn, bij relatief kleine velden kan de n aam van een boom wel eens de naamgever kunnen zijn.
• Bos Gebied met bomen, struiken en grondbedekking. Ook woud, wald, busch. Dit laatste betekent oorspronkelijk struik en het eerste is afkomstig van bundel. IN het gebruik lijkt nauwelijks verschil tussen bos en busch (dialect bos(j) en boesj)
• Bosch de 1783
• Bossen de , De Bosschen 1920 naast de Rijt
• Bosstraat Nieuwe naam vroeger een stuk van de Rijdtstraat. Ligt tussen de Rijdstraat en de spoorlijn. De achterliggende gedachte is niet bekend. IJzerenbos of Kavinksbosch
• Bosweg weg langs de visvijver in Dieteren, oorspronkelijk door en naar de Dieterderbos
• Bovenkamp 1546 lag op ‘t Heulst
• Brede akker 1820 Breits akker; Breisakker 1748; Briesakker inv. 365 en 366
• Bredenweg weg van Dieteren maar Beuningerhof
• Bremmert 1820 tussen de Rijth en Op Holst in 1820; 1546 op Heulst. Ook wel Rijdt wede genoemd. Langs parallelweg vanaf Heerenstraat , waar rond 1960 nog het voetbalveld van Sportclub Susteren lag.
• Broek aan het 1820 Aan het Broek
• Broek Er waren twee gebieden met de naam Broek. Één op de Heide en één was Gebroek. 1820 Sustarderbroek, 1610 Isenbrouch. Ook bij Gebroek/ Baakhoven. Zie ook Gebroek
• Broek vochtig laagland, laaggelegen moerassige grond, moeras. Het is een van de vele namen die een moerassig landschap aanduiden. In het dialect zijn er ook wel enkele zoals toter, sjliek en pratsj. Het eerste hangt samen met namen als Doort, Dieteren, Tater. Zie ook moeras
• Broekgraaf Zuidelijke tak van de Isenbroekgraaf. Dit laatste was de naam van een oorspronkelijke natuurlijke beekje met twee hoofden: de Isenbroekbeek. De beek ligt in ‘t Broek en de zuidelijk tak loopt langs de Isenbroekerbeemden. De noordelijke tak wordt nu Middelsgraaf genoemd. Beide Takken kwamen ten oosten van de hoeve IJzerenbos bij elkaar en ging richting Echt waar de beek Haverbeek en Roterbeek genoemd werd.. In de middeleeuwen heeft men om overlast te Slek en te Pey te voorkomen de Mühlisgraaf gegraven en loosde men het water in de Doort. Midden 19e eeuw werd de Middelsgraaf aangelegd en werd het water in de Oude Maas geloosd. Dit gebeurde onder enige Duitse druk vanuit Havert-Schalbruch.
• Broekweg Weg door het Isenbroek of Susterderbroek. Liep langs de Bagger naar Schalbruch . Door de komst van recrteaatiepark Hommelheide is nog slchts een stukje over
• Brouwerstraat
• Brucherstraat Bruch is hier Gebroek. Is wellicht de verdwenen weg die ook Koyer- en Kayerstraat en ook Kamerstraat werd genoemd
• Brudtakker Lijst 1500/1595
• Buigen Kamp 1793 Buigen camp in Klein Berkeler ¼ ha akkerland.
• Burgemeester Gijzelsstraat
• Busch Meetboek 1783 Busch: 7 ½ ha weide akkerland en één perceel houtgewas
• Buschkerstraet 1392 binnen het stadje
• Buschstraat kaart 1820 Busch straetjen
• Buschveld ook Veld(je) aangetroffen op d Tranchotkaart.
• Buschweseth Meetboek 1783: 10 ½ ha bosgebied. Binnen dit gebied ligt nu Kavinksbosch en een oude naam was Conventsbos (naar convent: abdij van Susteren); het was ook eigendom van de abdij maar na 1385 in het bezit van de abdij gekomen. De naam wordt in verband gebracht met ‚wei‘ een begrip dat we in weitas (jagerstas) nog aantreffen. Wellicht het begin van het jachtterrein.
• Camp in de kaart 1903
• Capittel zie Kapittel
• Carrière kaart 1903. grindgat, langs Scheidtstraat en langs Dieterderweg
• Casparen Eiken 1820, kaart 1903
• Catenkamp Meetboek 1783 Catencamp banderhalve hectare beemd. Aan het Herenstraatje. Caten van Catharina zie Catharina hout.
• Catharina hout 1820 Aan St. Catharina Hultgen. Wellicht behorend tot goederen van het geestelijk ambt (beneficie) behorend bij het Catharina-altaar in de crypte van de Amelbergakerk
• Cecilialaan zie Benedictalaan. Zus van Benedicta
• Chris Plitscher
• Christinalaan Wolfskoul genoemd naar prinses Christine
• Clemens Camp 1783 Clemens is de naam die de Paus aan Willibrord gegeven heeft bij diens bisschopswijding. Het perceel behoorde tot de eigendommen van het Willibrord altaar of Papenmunster.
• Coppel zie Koppel
• Corneliushof. De kruisbroeders van St. Cornelis uit Roermond hadden bezittingen uit Dieterse lenen (hof te Ghener Beek met de molen. In Dieteren was een speciale verering van St. Cornelius.
• Crae Kamp zie Kraaijenkamp
• Cremers Camp kaart 1903 Cremers wellicht familienaam
• Deuren zie Duren
• Dickelaar zie Keukelaar
• Diepe Poel 1402 Ghenen Diepen Puel (?) Meetboek 1783 Depen Pohl drie ha houtgewas. Naam is afgeleid van poel laagland en niet geschikt als akkerland, omdat het te nat was.
• Dieterderveld vaak gebruik om alle gronden rondom Dieteren aan te geven. Historisch gezien: gelegen op het Maasterras van Dieteren. Dit in tegenstelling tot het Susterderveld. Samen vormen ze het grondgebied van de gemeente Susteren vóór 1982
• Dieterderweg 1783 Dieters weeg
• Dieteren 1204 Dirte 1260 Ditren, Dieteren is een woonplaats. Andere namen die ermee samenhangen zijn Doort en Tater. Wij vermoeden dat de naam samenhangt met ons dialect woord toter. Toter kan samenhangen met torde en dat Dirte met drijt of drit samenhangt en Doort weer met torde. Wellicht is er een oud Germaans of Frankisch woord geweest waar al deze begrippen mee samenhangen. Het begrip heeft dan een betekenis van niet direct moerassig, maar toch te modderig om geschikt te zijn voor een nederzetting: een gebied met een slijkachtige of modderige grond
• Dieters bos 1820 Dieteren Bosch
• Dieters broek
• Dietter hoef In meetboek 1783 ongeveer 10 ha akkerland. Hof gegrensd veld. Ook: Ouden hof of Alten hof
• Dijk Meetboek 1783 De Dijcken beemd van één hectare naast het Slot. De betekenis heeft te maken met dijk of met vijver
• Donk hoogte in moeras, vaak zandige opduiking in een moerassig terrein
• Doof De Doof Kamer 1820, kaart 1903
• Doorbroeker beemd 1804 Tranchot kaart; een beemd aan het broek bij de Doort, zie Dieteren
• Dorpstraat te Dieteren 1783
• Drènk den ook: kapel aan d’n Drènk, kappelletje op hoek Kerkstraat en Zilstraat. Hier lag in vroeger eeuwen een vijver, drinkplaats voor de dieren wanneer ze naar de gemeenschappelijke gronden gingen om er te weiden
• Driehoek kaart 1903. Perceel heeft de vorm van een driehoek
• Driekeswaegske begindeel van de oude Körbesweg, nu Kerbosweg en genoemd naar Driek Beckers die deze weg vaak bewandelde en aan de Rijksweg Zuid woonde
• Dries slechte grond
• Duivels Rode 1402 Duvels Royt 1464 Dubels Raet. In 1284 werd een van de bewoners van de hoeven van de heerlijkheid Dieteren Hendrik de Duivel genoemd. Mogelijk dat dit rode (gerooid of ontgonnen gebied) tot de eigendommen van die persoon hoorde, waarbij het dan wel als leen zo genoemd werd
• Durenbeemd 1820 Durenbemd Een beemd (hooiland) de toekwam aan de heer of stift, welke daarvoor in ruil een stier onderhielden.
• Echterstraat straat binnen Dieteren naar Echt. Zie ook Kantj
• Eckbergweg in het Broek zie Heckberg
• Eendenpoel Endenpohl 1783 Men ziet hier gemakkelijk in een waterplas met eenden (vogels). Het ligt meer voor de hand dat het met énj, eind te maken heeft. Een nat gebied (poel) waar het veld van de vroegmiddeleeuwse nederzetting stopte. Poel aan het eind (de rand van de nederzetting)
• Eigenbeemd Meetboek 1783 Eigenbend, in die Eijgen 1783 Beemd die wellicht toebehoorde aan het Eigenleen. Dit behoorde tot de mankamer van de abdij. Van der Eijgen was in de late middeleeuwen een belangrijke familie binnen Susteren. De Dijk en ook wel het Slot lagen in die Eigen , zou de familienaam hiermee te maken hebben?
• Eind aan het zie Ènj, ook Eendenpoel
• Elsen Afgeleid van Elsene of Helsene (1277). Het is waarschijnlijk van een Frankische term uit de bosbouw en betekent bos. Het heeft zich ontwikkeld tot hout (via Holz – holt), zie ook Kuis Elsen; Meetboek 1783 18½ ha akkerland en beemd (weide); Saldenswei was een wei van ruim vijf hectaren in de Elsen.
• Elsenbroek – onlangs van Holtum afgescheiden en aan Susteren toegevoegd. 1402 Elsbruyck
• Elsenweg ook Elsenstraat en daarnaast was er nog een Elsenstraatje Weg door het Elsen. Vroeger doodlopende weg vanaf Winkelpoort tot aan de grens van Nieuwstadt ‘aan ‘t Hout), zie ook: Elsen en Houtstraat
• Elterstok Älterstock Inv. abdij 296: tegen de Leurstraat ; ?Rölterstuck op Seersum inv. 296;
• Elterveld Tranchot kaart Eelderveld
• Elzenbroekweg weg door het Elsenbroek. Tot voor Enkele jaren gebied dat onder Holtum hoorde. Hier ligt ook de Poolmolen, de molen van Holtum. Zie voor de naam Helsene
• Ènj Gen Ènj (LS) In vroeger dagen het einde van Dieteren richting Susteren .
• Feurderstraat voordestraat, Vuerderstraat oude benaming voor Marktstraat en Raadhuistraat nog begin 20ste eeuw.
• Feurth, 1402 te Voerde. De naam Feurth is – zoals de oudste vermelding laat zien – uit het begrip voorde. Dit was de plaats waar de Rode Beek de Landweg of La grande Route de Maestricht à Ruremundt kruiste. De weg was hier eenvoudig over te steken. Er lag nog een tweede voorde Naast pand Stationsstraat 1 was nog een beekje/ graaf dat met een voorde de straat overstak (1438 neven die Vuert en 1783 Feurth an der fort). In 1903 was sprake van Bovenste Feurth (Feurderpoort – kruispunt) en Onderste Feurth. (Kruispunt – Tiendschuur). Bovenste heeft hier wellicht de betekenis ‚dichtbij het stadje Susteren‘. Zie ook Lyde. Een valderen (een hek/slagboom) stond aan het einde van Feurth, wellicht op de hoek met de Marialaan (Koye); Meetboek 1783: de woonkern kende 88 percelen als huisplaats in het totaal 108 percelen. Het is 8,5 ha groot . Merkwaardig is nog dat volgens het meetboek Feurth grensde aan de beek (Rode Beek).
• Feurtherkwartier eigelijk Feurderkwartier. Zie Winkelkwartier
• Feurtherpoort 1402: Voerderpoert langs die beek
• Feurthstraat Deze naam aan de Feurth gegeven in de dertiger jaren van de vorige eeuw, toen een stratenplan werd vastgesteld (zie ook Feurderstraat)
• Firmele boske zie Virmelen 1783: Firmeler Busch Meetboek 1783 bijna drie hectaren weide eigendom van de Keurvorst.
• Firmele veld(je) zie Virmelen 1783 Firmele feld Meetboek 1783: 27 hectaren akkerland met enkele huisplaatsen met boomgaard en weiden. De herkomst van het woord is niet duidelijk.
• Fraetsbongard 1783 Fraetzbongart; 1820 Fronds Bongardt; Meetboek 1783 twee hectaren akkerland. Wellicht een boomgaard gelegen van iemand met d naam Fraet; deze naam komen we tegen eind 15e eeuw in een schuldbekentenis aan de stiftsdame Margaretha van den Horrich.
• Frest Weiden Meetboek 1783 laatste percelen van het Baakhoverveld, tegen de oude Kayer of Koyerstraat (Kamerstraat aan), weg is nu verdwenen liep vanaf de brug over de Vloedgraaf rechtdoor richting Kamer/Gebroek Het was een beemdengebied vn 3 ½ ha en geheel eigendom van de Keurvorst (hertog van Gulik) zie ook Vuster
• Ganzenbeemd 1820 De ganze bempd Gans 1. vogel 2. van God 3 geheel. Er is verder geen argument om een keuze te onderbouwen.. De herkomst van een beemd die een tijd lang voor het weiden van ganzen gebruikt werd?
• Gaussbend Meetboek 1783 een beemd van anderhalve hectare gelegen in de Molenbeemd langs de Rode Beek. Ze behoorde tot het Munichsleen van de abdij, wel geen eigendom van de abdij.Ze was blasting en tiendvrij. 1603 arch. kruisheren Gaesbendt – langs de beek en de Kuhen bend
• Gebroek 1783 Brouch Gebroeker hof vroeger Virmele hof of Firmele hof, zie Firmele. Gebroek was een woonkern die in 1783 wellicht vijf (of zes?) boerderijen omvatte. Meetboek 1783 Bend in das Brouch 3 hectaren beemd, wei en twee huisplaatsen. Hier stond de 11e/12e eeuwse Firmel hof (Gebroekerhof) welke onlangs afgebroken is voor de ergenrnis van de Baakhovense mensen. Zie ook Firmele.
• Gebroekweg. Weg door het voormalige gehucht Gebroek, dat in het verleden vaak in één adem werd genoemd met Baakhoven. Het lag aan de overkant ervan aan de Geleenbeek.
• Geleenbeek Deze waterloop komt vanuit Nieuwstadt en voorziet de Katsbekkermolen van water waarna ze ook de Poolmolen voorziet en verder stroomt ze via Holtum naar Gebroek en langs Baakhoven en gaat tussen Baakhoven en Oud Roosteren samen met de Rode Beek. In de Middeleeuwen werd ze de Oude Beek genoemd. Pas In de 16e of 17e eeuw werd de naam Geleenbeek gebruikt, vooral in regionale stukken.. Ook deze beek heeft veel van zijn oude beddingen verloren.
• Gene Beke hoeve en molen 1340 afschrift te ghener Beke
• Gerechtsbode zie Schutzhovel
• Ghenen berg 1402/1438
• Gildenlaan
• Goeskens beemd 1820 Goeskens Bemden Goeskens familienaam?
• Graaf gegraven waterloop of door de mens sterk beïnvloede natuurlijke waterloop
• Gracht bij de voormalige Grachtstraat naar de stadsgracht die aan het einde ervan lag. Na herindeling 1982 in Bij de Gracht genoemd.
• Gracht Klein en Grote Gracht: twee omlopende grachten van het stadje. De grote lag aan de buitenzijde van de wal en behoorde bij het verdedigingssysteem. De klein gracht was aangesloten op de stadsvijvers .We vermoeden dat deze voor water in geval van brand overal in het stadje moest zorgen. Zie ook Oude gracht
• Gregoriuslaan Gregorius is een van de veertien in de kerk van Susteren begraven heiligen. Bisschop Gregorius is met Albericus de tweede patroonheiligen van de Ottoonse abdijkerk van Susteren.
• Groenenweg aan de 1783, kaart 1903. Veldnaam tussen de Nijpweeg en Breedeweg. Wellicht dat een van beide wegen ook deze naam gedragen heeft. Herkomst is onduidelijk.Groenenweg 1820; Onduidelijke herkomst. In de legende van Willibrord komt ook – als hij op weg in naar zijn abdij – en groeneweg voor. Zou de naam onder invloed van dze lgende ontstaan zijn: Willibrord op weg van Aldeneik naar Susteren?
• Groos de, (LS) ook Kruuts aan de Groos . Van gras? Wellicht ook geuikt bij weiden van dieren als rust- of verzamelplaats vor naar biuten te gaan.
• Groossen Grousenveld 1796 Heide
• Gulickspark
• Gulikshof, boerderij in het Broek tegen de grens met Schalbruch aan. Het was de tweede hoeve in dit gebied. DE hoeve is genoemd naar het land Gulik, waartoe Susteren eeuwenlang heeft behoord.
• Hackstraat aan de ook Nackstraat uit D’n Hackstraat.; Meetboek 1783: 5 ha voornmelijk akkerland, ok houtgewas
• Hagendoornveld 1384, 1427 de Haegendoorn in Ditere veld
• Hamler ; Hameland 1424; Meetboek 1783 Auf Hamler bij Alten hof 6 ½ ha akkerland.
• Handelsweg Bij de aanleg van een Handelsterrein, dat ook de naam Wolfskoul heeft gekregen, werd het wegensysteem deze naam gegeven
• Handvoll brouch Meetboek1783 2 ½ ha akkerland. Grenst aan het Bijlbroek. We nemen voorasnog aan dat handvol een vertaling is van een woord als hamfel. Wanneer ham zoals gebruikelijk staat voor aangeslibt land in een bocht van een beek dan kan dat alleen maar als de Leijlardsgraaf oorspronkelijk een natuurloijk beekje is geweest. Fel zou mogelojk van veld kunnen komen..
• Haverbeemd Meetboek 1783 vaak als begrenzing genoemd. Lijkt met een recht te maken hebben. Is mogeliojk geen vednaam.
• Haze kempke 1820 ergens in Hostard; Meetboek 1783 Hassenkamp. Afgeleid van haas/hazen (dier)? Wellicht ok van een familienaam. Begin 15e eeuw woonde er een familie Haes in Susteren (Henrich Haes 1422).
• Heckberg ook Eckberg Tranchot kaart 1804. Hoger gelegen Susterderbroek, gebied tussen broek en moerasgebied, waarschijnlijk met heideplanten begroeid. Heck of Eck hangt samen met haag, heg. Wellicht te maken met struiken begroeiing (heidegebied). In extreme zou het zelfs jachtgebied kunnen betekenen. De naam heeft in de volksmond een afleiding van ‘heks’, heksenverhalen zijn dan ook gekoppeld aan dit gebied.
• Heerenstraat Meetboek 1783 Herrensträsgen . Deze weg liep in die tijd dood op de Isenbroeke beemd. Naam hangt wellicht samen met Heide zie aldaar.
• Heerstraat 1420 Heerstraet auf Virmulen. Wellicht meer een type straatnaam met een bepaalde breedte
• Heg heggen veelal een lijn van struiken met bomen voor een afscheiding te maken.
• Heiboschweg weg verlengde Heerenstraat in Broek tussen Hommelweg en Eckbergweg.
• Heide (woonkern) Ahn die Heidt 1595, 16.. Heyerhauser, 1820 De Heid
• Heide 1. onontgonnen veld, vlakte 2. gebieden met heidedstruiken. Een dergelijk heidegebied ontstond door overbegrazing of afplagging . Het is opvallend dat in Susteren de gronden met heide-namen ontgonnen gebiedjes zijn binnen onontgonnen gebieden (Dieteren tegen de Doort aan, Heide tegen Pissum aan. Langs de landwering tussen Echt en Susteren lag wel een ontgonnen gebiedje met de naam Heide die met ons begrip overeenstemt. Een ander invalshoek: De oorspronkelijke betekenis is die van ‘gemeenschappelijke mark, die als onbebouwd terrein tot algemeen gebruik bestemd was’; naar de plaatselijke omstandigheden kon dit bos, heide of hoogvlakte zijn. Dit laatste lijkt van toepassing op de Susterense situatie. Het grote gebied voldoet aan de omschrijving. Deze gebieden voor gemeenschappelijk gebruik lagen langs de gehele noord en oost-grens. Oorspronkelijk inclusief het huidige IJzerenbos.
• Heidestraat 1820 Heidstrass (Dieteren)
• Heidestraat Hoofdstraat van woonwijk Heide. Vroegere namen Koyerstraat, Heidtweeg, Ahn die Heidt, Heyerhauser.
• Heideveld 1783 Heidfeldgen (D) en ; 1820 Dieteren Heiveldje; 1820 Heiveldjen; nieuw heiveld (Heide) Er waren drie ‘heidevelden’ binnen het grondgebied van Susteren, één grenzend en noordelijk van de oudste woonkern Heide (Ahn die Heydt, Heyerhauser), twee tegen de grens met Echt: één in het Dieterense veld en één naast de Heckberg. Mogelijk dat dit hoger gelegen stukken waren, begroeid met heide-struiken, welke al vroeg ontgonnen werden.
• Heideveldje (D) Meetboek 1783: 7 ½ ha akkerland, Heid feldgen gelegen naast Reutje, woonkern Heide.
• Hemelrijk 1783 Himmelreich Naam die zowel in het Dieterense veld alswel in het Susterense veld voorkomt. Hemelrijk ligt bij de Winkelpoort. Hemel zou kunnen duiden op een plaats van gestorvenen, maar hiervoor is geen onderbouwing voor aangetroffen. Hemel wordt ok in verband gebracht met ham aangeslibd land in een bocht van een waterloop. Dan zou een relatie met de langsstromende Röl te maken hebben. Meetboek 1783 een hectare tuinn, boomgaard en akkerland.
• Hemelrijk beemd achter het Meetboek 1783 bijna een hectare beemd en houtgewas.
• Hemelrijk Dieteren: een kamp of land een zijde Bijlbroek
• Hendriklaan Wolfskoul, genoemd naar prins Hendrik, echtgenoot van Koningin Wilhelmina.
• Heulst Hölst 1595 (Dieters leen) ook Heulstveld Ca. 1970 woonwijk; Hölst; 1820 Op Holst. Heulst – hout; Mogelijk zeer oude vorm van Hout ontstaan uit Helsene (=bos, hout) Is al vroeg ontgonnen en maakte wellicht deel uit van de oudste nederzetting uit de vroege middeleeuwen.; Meetboek 1783 Hölst 12½ ha akkerland. Veldnamen op het Heulst: Bremert en Bovenkamp (1546). Er lag ook een valderen
• Heulster wegsken kaart 1820: Heulster wegsken; 1840 Heuls wegsken
• Heuvel d’n gebiedje langs Kerkstraat tegenover kerkhof. (LS) Wellicht plaats van waaruit Dieteren ontstaan is. Hypothese: wanneer er een hoeve Dieteren aan de woonkern voorafgegaan is, dan heeft deze hier gelegen, De huidige kerk van Dieteren ligt op de plaats: kapel op d’n häövel
• Heuvelsteeg oude steeg nu begin (vanaf Kerkstraat) van de Kampstraat.
• Hoek wellicht een ruimte die gevormd wordt door snijdende begrenzingen (lijnen, bogen). Een uithoek of het staat in de hok van een kamer.
• Hoeve boerderij Ook: als hof via hove
• Hof is een omsloten ruimte. Dialect haof (Ned. tuin) ook in kerkhof; Ook voor hoeve
• Hogenweg Heide 1595
• Holtummerweg, Houtemmerwaeg Holtummerstrass (1783) (toen bij de Kamerweide, nu weg van Holtum naar brug over Vloedgraaf in Rijksweg). Holtum: Afgeleid van holt – tumb een verhoging in het landschap aan het bos (zie ook Elsen).
• Hommelheide
• Hommelhof boerderij rond 1900 gebouwd in verband met ontginning
• Hommelweg weg in Broek. De eerst hoeve die bij de ontginningen rond 1900 gebouwd werd, kreeg de naam Hommelhof.
• Hoof 1783 Huef; 1820 Op de Hoeve; Kaart 1903: Op de hoof. Meetboek 1783 Die Huef (wellicht in ons dialect Häöf=de hoven) ruim twaalf hectaren akkerland langs de Baakhoverweg. Zie Kruiskamp (Chretz kempgen)
• Hoof Meetboek 1783 Dietter Hoef bijna 10 ha akkerland(zie ook Ouden hof).
• Hoofakker 1820 ook Hofakker Meetboek 1783: 4½ ha akkerland en tuinen
• Hoogenkamp 1783 Meetboek 1783: 1 ½ ha akkerland bij. Ligt aan het Heerenstraatje.
• Hoogveld Hoeveld 1402; 1464 Hoeghe Velt; 1783 meetboek. Er zijn twee hoogvelden: het Baakhover hoogveld en het Reekshoogveld. Mogelijk oorspronkelijk één groot gebied. Zonder toevoeginging 1783 het Reekshoogveld; Meetboek 1783 12 hectaren voornamelijk akkerland
• Hooren Aan den Hooren; 1820 Duthoren en Aan de Hooren
• Horst wordt in de toponymie gezien als een begroeide hoogte (met kreupelhout). Andere betekenissen kunnen zijn verhoogde grond en roofvogelnest.
• Hostard Hoestatt 1402 Hostacker/Hostard 1783; 1820 Hostard
• Hout 1. oude naam voor bosgebied rond Heerenstraat ; Meetboek 1783: Eissenbrucher bent en Holz groot 6 ha bos en beemd.. Of men het bosgebied Hout of Isenbroekerhout noemde is niet duidelijk. 2. naam voor bosgebied tussen Susteren en Nieuwstadt. zie (H)Elsene
• Hout varieert van materiaal tot tak, boom en bos. Komt bij ons vooral voor als huitje en hout. Het eerste is een klein gebied met opgaande bomen en het tweede wordt gebruikt voor bos. Het zou oorspronkelijk zijn naam kunnen hebben gekregen doordat de bewoners in de omgeving er hout gingen halen, maar het kan ook in bundel-bos zijn betekenis hebben gevonden Zie bos. Oudere naam Holt wellicht uit het Frankische Helsene of Elsene.
• Houtstraat 1402-1438. Mogelijk in vijftiende eeuw gebuikt voor de Elsenweg
• Houtzagerstraat
• Hunds Dries 1783, eerste perceel op het Dietersense Molenveld.
• IJsenbosch kaart 1903 zie IJzerenbos
• IJsstraat Weg door het Elsene (zie Elsen) of Isenbos (Eisenbusch). De IJsstraat volgde een traject dat hoger dan de omgeving lag door moerassige gronden. Het was tot in de vorige eeuw de enige weg naar het hoogterras van de Rijn: naar de kapel in Isenbruch, alwaar de weg in twee richtingen splitste
• IJzerenbos zie Elsen. Kaart 1820/40 IJsenbosch 1688 Eiserenbusch 1820 Iseren Bosch . Hier steeds hoeve IJzerenbos plus bijbehorende gronden bedoeld. Sinds enige decennia wordt het bosgebied aan ‘t Heerenstraatje (vroeger Hout) ook IJzerenbos genoemd. Zie Elsen
• Irenelaan Wolfskoul genoemd naar prinses Irene
• Isenbroek 1402 Eysenbrueck. Oude naam voor Susterderbroek (1610) zie Elsen. Broek aan het Helsene of Elsenewoud; Meetboek 1783: Eisenbroucher bend ruim 33 – 28 ha beemd met bijna 5 ha bosgebied. Dit gebied was onderverdeeld in vel toponiemen en de naam werd in de 19e eeuw bij het opzetten van het kadaster ook toegewezen aan het kadastergebied C2 wat wij wel de IJzerenbos in de laatste decennia zijn gaan noemen.
• Isenbroekbeek zie Broekgraaf
• Isenbroekerbeemden beemdengebied aan het Susterderbroek, in 1610 nog Isenbroek genoemd.
• Jagershoek 1820; kaart 1903;
• Jan Horens Eiken , Aan Horen Eiken 1820 Jan Horens Eiken
• Jans Eijken 1820; kaart 1903
• Jodenstraat 1402, 1438, 1464 Joedenstraet Wellicht straatje waaraan in de veertiende eeuw en/of vroeger Joden woonden. Het straatje lag aan een deel van het Mussenbroek binnen de versterking, waardoor er geen plaats was voor een groot erf bij de huizen.
• Jozefstraat in het Heulst. De straat is genoemd nar de H. Jozef, wellicht vanwege de naam Mariaveld.
• Julianalaan Wolfskoul genoemd naar koningin Juliana
• Kalenhof 1402 Kalenhoefve; 1783 Kahlenhof; 1820 Kale Hof. Meetboek 1783: 3 ½ ha akkerland en houtgewas. Hier lag ook een steinkoul grindgat voor de wegen begaanbaar te houden. .
• Kamer ook: Kamerweide 1783 Kammerswey ca. 1800 boerderij door de pastoor van Buchten (Peters) gebouwd. Begrip is gezien de naam van de verdwenen weg Kayer of Koyerstraat die er langs liep afgeleid van koe-weide. Hoe de ‚m’ in het woord geslopen is blijft evenwel onduidelijk (vergelijk wellicht Hamerveld te Echt).Ook dit gebied was eigendom van de Keurvorst. Meetboek 173: Kamerweide 25 ha weidegebied. Grenzend aan de koeweiden van Keurbos Körbes)
• Kamp afgeperkt stuk land; Het kan dan door sloten, heggen, palen begrensd zijn.
• Kampstraat straat in Dieteren, zie ook Onderkampstraat
• Kantj de oude benaming bebouwing Echterstraat, ook Kruuts in de Kantj (LS); Kant waarschijnlijk rand, zijde: aan de rand van Dieteren als in woorden als Selfkant en Maaskant
• Kapel 1. Kapel aan d’n Drènk,2. kapel op d’n heuvel, 3. Kapel aan ’t Hout, 4. Kapel oppe Hei. In vroeger eeuwen schijnt er ook een Catharinakapel in Baakhoven gestaan te hebben
• Kapittelbeemd 1820 Kapittel bempd Kapittel was het hoogste college in de abdij van Susteren. Het bestond uit de abdis, decanes, stiftsdames en stiftsheren. Het kapittel, de abdij, was eigenaar van de beemd (hooiland).
• Kapittelhof een appartementengebouw aan de Stiftstraat kreg de naam van hethoogste bestuur van de abdij het kapitytel
• Kapittelsweg kaart 1903 (bij Baakhoven)
• Karkenskamp Meetboek 1783: anderhalve hectare kamp, houtgewas en weide
• Katsbek Katsbekkermolen 1340?; 1503 Katzbeick; Katzbecker mühl 1783; De naam is afgeleid van Kats – beek. Het is een naam die alleen aan de molen verbonden was. Of de beek vroeger de naam ter plaatse gedragen heeft is best mogelijk. De naam is mogelijk afgeleid van de muur in de beek , een kade muur. In eerste instantie dan de kade-beek en vervolgens overgegaan op de molen.
• Kavinksbosch; De naam is van een bos afgeleid. In de documentatie vinden we voor het gebied ook Conventsbos. Dit is het bos dat door het convent van Susteren (de abdij) in bezit was. Het was kennelijk na 1385 verworven aangezien de abdij er en belasting over moest betalen. Het begrip is mogelijk uit drie woorden gevormd: Koye – ing – bos en betekent het bos op een verhoging bij Koye gelegen
• Keerbosstraat verbastering van Keurbosweg of Körbesweg
• Kehrveld Meetboek 1783 : 4 ha akkerland, wordt later ook Schild genoemd
• Kerken Pas Meetboek 1783: Kirchen Pasch drie ha akkerland en langs de beek beemd. Of dit gebiedje ooit aan de kerk heeft toebehoord?
• Kerkkwartier Het derde ‚kwartier van het stadje, men hoorde de Ploegenpoort en dat deel van de wal te verdedigen in geval van nood.. Zie ook Feurder- en Winkelkwartier.
• Kerksteeg (D) nu de Kampstraat
• Kerkstraat 1402 Kirkstraet Susteren 1438 Kirchenstraeten Susteren. Ook Kerkstraat in Dieteren.
• Kerkveld Kirchfeld (D-1783); 1820 Kerke Veld.            Het veld wordt in het meetboek (1783) genoemd en blijkt dan ongeveer 16 hectaren groot en bestond geheel uit akkerland. Straten in het gebied waren Roesterbeemdweg, Dorpstraat en Kerkstraat. In dit veld lag ook de oude St. Stephanuskapel. Dit kan de naam verklaren.
• Kermisbeemd ligt in Keurbos. Jan Buckx meende dat dit met de kerkwijding te maken had.
• Kessel beemd Meetboek 1783: Kesselbend 3 ha Vermoedelijk was deze beemd in eigendom bof leen bij de familie Kessels uit Roosteren. Deze woonden op de Maaslandhoeve naast kasteel Eyckholt. Het behoorde tot het Kesselleen van de abdij.
• Keukelaar 1820 Op den Kukkeleer Meetboek 1783 Köckeler 6 ½ ha beemd. Midden 16e eeuw bij een grensbeschrijving tussen Gelder en Gulik (Roosteren en Susteren) wordt het Koeckeler genoemd. Ook toen Kuckelar.
• Keukelskamp 1783; Kuikuiks kamp1820 Kukkukskempke.In veertiuende eeuw was er iemand met de naam Koekoek. Mogelijk dat deze kleine kamp diens eigendom is geweest. Herkomst onduidelijk: Koekoek (vogel of dakvenster) Of is het een oude familienaam: in 1350 wordt Goswijn, genoemd Kuykuyc. Gezien de gering omvang van het veld ligt het laatste wel voor de hand, al is het dan wel oud
• Keukelsweg zie Keukelskamp.
• Keurbos 1402 Curbos; 1464 Corbosch; 1783 Kehrfeld en Kurbusch. Oudste schrijfwijze C(h)urbusch. Het begrip Chur is hier hetzelfde als in Churfürst=Keurvorst. Er staat Keur-bos. Keur is een wetteljke bepaling of regel.. Het was eigendom vande heer van Susteren, achtereenvolgend heer van Wassernberg (11e eeyuw) Heren van Valkenburg en lter familie (12-15e eeuw) en de hertogen van Gulik (vanaf 1402-1794). Deze regel hield in dan men voor de graven moest zorgen, vijfentwintig palen vervangen en dergeljke. Meetboek 1783 Bijna 19 ha weidegebied. De Keurbosser weiden waren oorspronkelijk een bezit van de Keurvorst(hertog van Gulik) , welke het gebied verpand heeft aan de abdij van Susteren
• Kirschbaum 1685 doc. 296 ?op de Kis
• Kis 1783 1820 Op de Kist; Meetboek 1783: 18 ha akkerland
• Kisweg Meetboek 1783 veld aan de Kissweg 4 ha akkerland
• Kloosterstraat. In 1903 bouwde de zusters Filles de la Charité (met de grote vliegkap) een klooster aan de oude Passtraat in de buurt van het Stift. De straat werd in de dertiger jaren Kloosterstraat genoemd, samen met het eerste deel van de Molenstraat binnen Susteren. Dit klooster is omstreeks 1976 volledig als bejaardenoord in gebruik genoemd genoemd naar Vastrada
• Kluster weide 1820 Kluster Weide (?).
• Knops weide 1820 (aan het Heerenstraatje)
• Koekamp Kukamp 1793 en Koye 1820 Koije Kamp, Zie ook Koye en Kamp; Meetboek 1783 Kukamp 6 ½ ha bos en akkerland. Zie ook Koye.
• Koele de, waterpoelen waar leem weggehaald is voor het maken van pannen. Ze lagen in de buurt van de Volmolen
• Koeweide Ze ook Koye
• Kómpenie is een voormalig schoolgebouw. Hetv is ontworpen door de Sittards e architect, in Nieuwstadt opgegroeid, Wielders. Het vertoont kenmerken van de Amsterdamse stijl en dateert uit 1920. Later is het als verenigingsgebouw dienst gaan doen Kómpenie welk woord gezelschap betekent
• Koppel Hof te of Koppehof 402 land bij de Coppel (1438,1464). elfde eeuwse ‘berg’ waarop een versterkte donjon lag en op de bijheuvel een boerderij. Gebruikt bij ontginning terras van Dieteren, later Doieterderveld. Coppel is in Middelnederlands een gemene weide, een weide voor algemeen gebruik. Dat de velden Koppel deze bestemming hadden lijkt niet erg waarschijnljk. Zie Coppel
• Koppelberg zie Koppel en Coppel
• Koppelbusch 1783
• Koppelveld Meetboek 1783: bijna 19 ha akkerland. Hier lag de tindschuur van de abdis maar ook de Koppelberg
• Koppelweiden Meetboek 1783: 8 ha akkerland; grenst aan Louerstraat en Koppelbos
• Körbes zie Keurbos
• Körbesbrug aan de; kaart 1903; Brug over de Vloedgraaf in de weg vanaf Susteren naar het Keurbos,. Begin aan de Landstraat, nu Rijksweg Zud, beginstukje heet nu (ca 2000) Driekeswaegske (naar Driek Beckers). zie Keurbos
• Körbusweg zie Keurbos
• Koulenbeemd Meetboek 1783;
• Koutekamp kaart 1903
• Koye Cuweye (1402), Kuwen (1438,1464); Op Koye rond 2000 woonwijk; 1820 Koije is een afgeleid van Koe-weide. Oude benaming 1402 Cuweye. Het is eigenlijk Koye. Ooit is de fout gemaakt om er het in de volkstaal gebruikte op voor te zetten. Meetboek 1783 1 ha akkerland
• Koyestraat kaart 1820 vanaf Feurth incl Heidestraat tot Pissummerweg. verbindingsweg Heide en Veurth
• Kraaijen kamp 1820 zie Crae Camp; kaart 1903 Kraijenkamp; Meetboek 1783 Craecamp 1 ha akkerland en beemd. Crae, Crahe is een oude familienaam in Susteren. Ligging aan de Rode Beek tegenover de Volmolen.
• Kremers Kamp zie Cremers kamp
• Kreutz zie kruis
• Kriegsweeg 1783. Is een bijzondere naam voor de Ruitersweg. Gezien de tijd dat het geschreven is is een betekenis van ‘oorlogsweg’ voor de hand. Is natuurlijk weinig waarschijnlijk.
• Kröbke , kruuts aan ’t Kröpke (LS). Begrip als Groos en Drènk. Oorspronkelijk plaats van waar men het vee liet grazen op de gemene gronden. Begrip hangt samen met kribbe (voederbak).
• Kromstraat Deze weg liep vanaf een kruising met de Koyerstraat (ongeveer in de tunnel) naar Dieteren en sloot bij de terrasrand aan bij de Louerstraat. Bekend verschijnsel wanneer men een nat en moeilijker begaanbaar gebied moet oversteken. Waar de naam van afgeleid is ? Een kromme straat? Welke weg is niet krom. Mogelijk dat het tot een groep toponiemen behoort waartoe ook de kamer behoort: een koeweide-straat. Krumstras 1783 Op T-kruising met Koyerstraat (nu tunnel) stond een oud veldkruis. Dit veldkruis is later (ca 1914 (aanleg tunnel) naar de Stationsstraat/ Molenveldweg verplaats.
• Kruidakker 1783 Krudacker; 1820 Kroudakker; Meetboek 1783 ca. 3 ½ ha akkerland
• Kruis 1. Kruis in de Kantj, 2. Kruis aan de Dieterdermolen (Molenkruis), 3. Kruuts op de Baan (Pater van Heldenstraat), 4. kruuts aan de Groos, 5. Kruuts aan ’t Kröpke, 6. Hoorens kruis, 7. Ruiterskruis, 8. Kruis in Baakhoven, 9. Kruis aan de Dieterderweg, 10. kruis aan de Baakhoverweg, 11. kruis in Bakhoven, 12. Hofmans kruis, 13. kruis aan de Feurthstraat, 14. kruis aan de Heidestraat, 15. kruis aan de Stationsstraat, 16. kruis Amelbergahof, 17. Smokkelkruis (Aardenweg) en 18. Moordkruis in ‚t Hout
• Kruiskamp 1820 Kreutz kamp; kaart 1903 Kreutz Kempgen; 1783 Chretz Kempgen (driekwart hectare). Naam afgeleid van voornaam Chrit?. Het ligt in de hoek Volmolenweg en Baakhoverweg.
• Kuikuikskamp zie Keukelsweg; Meetboek 1783 ½ ha beemd en land. Het grenst aan Morins kampgen.
• Kuil Koul laag gelegen grond
• Kuilenbeemd 1783 Koulenbend 1820 Kulenbeemd Meetboek 1783 7½ ha beemd, akkerland en weide.
• Kuiperstraat
• Kuis Elsen 1820 Kruis Elsen, zie Elsen
• Kwaadhorst Quadhorst (1804’1903); 1820 Kwaetwors. Horst is een verhoging in landschap. Kwaad staat voor slecht. Wellicht verhoging van slechte grond (= heide grond, struikbedekking)
• Laagte de, de Lieëgde, gebied achter de terrasrand (vanuit Susteren gezien), dat lager lag.
• Laakgraaf Loecgrave 1402; 1464 Laeckgrave; 1783 Lackgrab Laak is een algemene naam voor een (natuurlijke) beek, zoals ook röl, kreek etc.. Het vormt de grens tussen de voormalige gemeente Havert (met Schalbruch en Isenbruch) en Susteren vanaf het moerassig gebied bij Schalbruch en stroomt naar de Rode Beek. We nemen aan dat in later eeuwen de beek door de mens onder handen is genomen en het tot graf is verworden.. Aan de Laakgraaf is een veldnaam.
• Landsheerlaan
• Landstraat Landtstrass/ weegh1783 Landstraat is de van oudsher hoofdweg door Susteren. De naam is waarschijnlijk te vergeljken met onze naam voor Rijkswegen. O de Tranchot kaart La Grande Route de Maestricht à Ruremundt, op 17e eeuwse kaart weg van Martinuspoort te Wyck-Maastricht baar Winkelpoort Susteren n vanaf de Feurderpoort naar Roermond. Romeinse of (veel) oudere weg aan de oostzijde van de Maas.
• Landweer een gracht met opgeworpen wal met mogelijk een doornhaag om grenzen te versterken bijv. voor loslopend vee. Tussen Echt en Susteren was een landweer bij de Eckberg.
• Langenakker 1424 Archief Kruisbroeders Langen acker (17e eeuws afschrift); Meetboek 1783: ongeveer zes hectare akkerland
• Langenakkersweg aan de 1783 Meetboek 13 ha akkerland Langenackersweeg 1783; 1820 Langenakkersweg
• Langenkamp 1820 bij klein Berkeleer; kaart 1903 Langer kamp;
• Lau Lauer Lauver zie Lou(w)
• Leilaard 1820 Leilaard; kaart 1903; Meetboek 1783: 13 ha akkerland; De naam is wellicht afgeleid van lil en rade. Vergelijk met Lillbos. Lil van lillen trillen , rade ontgonnen bosgebied.
• Lend Lendveld 1783 Lenth 1820 Op Lind en Onderste Lind; Overste en Onderste Lind. Op lènj of linj, De herkomst van de naam hangt mogelijk samen met lint gezien de langgerekte vorm van het veld. Andere toponiemen binnen dit vel Krudtakker, Endenpohl. Er lag tegen de grens met Echt aan de Mühlisgrab een Gerichtsplatz (de galg?); Meetboek 1783: 50 hectaren akkerland. Het is het grootste veld in het oude Susteren.
• Lesschenbroek 1840 Lischebroek Zie Lou. Afgeleid van broek aan Lou of Lyde. Zie ook Vuerdbroek
• Leurstraat 1783 Leurstrass; mogelijk verbastering van Louerstraat. Ze begon aan de Kerkstraat nu Roosterderweg boog daarna noordwaarts en verderop westwaarts. Enige hectometers boven oud Roosteren kwam ze aan de Rode Beek.
• Leurstraat aan de: Het veld wordt in het meetboek (1783) genoemd en blijkt dan ongeveer vijf hectaren groot en bestaat uit akkerland
• Leursweide ; 1820 Leurs weide
• Lijnenstraat Mgr. Dieteren Genoemd naar een een oude inwoners van Dieteren
• Litter pas ook Lutter of Luycker pas 1820 Litter pas bij Papenakker. Geschikte oversteek van de Geleenbeek in de Holtummerweg
• Logge wei 1783 das Logge weitgen tussen de Brucherstrass en de Alte Bach is groot bijna een hectare en is een beemd van de Keurvorst in Frest weiden.
• Lohegge zie Beuniger heggen 1335
• Looierstraat
• Lou(w) 1402 Louwe; 1402 Hoeff te Louwe . Louw afgeleid van Lyde
• Louerbedden1783 Lauerbedden; 1820 Louwerbedden. Meetboek 1783: ruim zes hectaren akkerland gelegen aan de Langenakkersweg,. Bedden hangt samen met ons begrip bloembed (gewasgrond).
• Louerbroek 1820 Louerbroek
• Louergat Meetboek 1783 Lauwergath driekwart hectare beemdgebied. Heeft mogelijk te maken met Lauverbeemd .
• Louerstraat 1402/1438/1464 Louwe stroet/straet
• Louerwegske kaart 1820
• Louwerbeemd Meetboek 1783 Lauver bend een beemd van bijna drie hectaren. De beemd behoorde aan de keurvorst; het maakte dus geen deel uit van de hof te Lou. DE beemd lag binnen de Sump.
• Lover gat 1820 Loover Gaat
• Lunusbach 1820 Aan de Lunus beek; Meetboek 1783 an die Lunusbach; ½ ha beemd. Het veld ligt tussen de Rode Beek en Nieuwstadt aan de IJsstraat. Mogelijk waterloop (oude bedding Rode Beek) die de grens met Gelre (Nieuwstadt) vormde.. Herkomst naam onbekend.
• Lutter pas kaart 1903 zie ook Litter pas
• Lyde 1260 Woonplaats waarschijnlijk oudere naam van of binnen Feurth. Zie Lou(w)
• Maaseiker beemden 1820 De Maas Ejker bemd
• Maaseikerweg een vrij jonge naam langs de kern Dieteren richting Roosteren en Maaseik.
• Majoor Evanslaan
• Margrietlaan Wolfskoul Genoemd naar prinses Margriet
• Marialaan Mariaveld oorspronkelijk oud weggetje op het veld Koye. Genoemd naar de patroonheilige Maria van de rectoraatskerk.
• Mariaveld residentie Dit gebouwencomplex staat aan de Wilhelminalaan en kreeg de naam van het voormalige rectoraat en later wijk van Susteren
• Mariaveld was oorspronkelijk de benaming voor het nieuw rectoraat binnen de parochie Susteren in 1918. De naam zou door pastoor Tijssen voorgesteld zijn. De naam is later overgegaan op het woongebied van de parochie van de Mariakerk tussen de parochie Susteren en de spoorlijn. Mariaveld had zich ontwikkeld tot een vrijwel volwaardige woonkern met winkels, scholen, verenigingen etc. Nu is het een wijknaam.
• Markt of Marktstraat op der Merkt 1438 zie vuerderstrass. Oudste kern van stadje Susteren. Aan deze verbreding van de belangrijke verbindingsweg (of een driehoekje) vestigde zich inde elfde eeuw de ambachtslieden en de handelaren. Hier ontstond een plein met drie uitvalswegen (Kerkstraat-kerkkwartier) Winkel en Winkelkwartier en Vuerderstraat en Vuerderkwartier. Hier werd ook markt gehouden o.m. Onder het stadhuis dat op de markt stond. Nog in de vorige eeuw zag men aan de markt ringen i de murne van de huzen voor het aanleggen van vee bij de jaarlijkse St. Catharinamarkt, een van de vier jaarmarkten.
• Matmans Roth Meetboek 1783: 2 ha akkerland. Het lag Langs de IJsstraat; alhoewel de naam Matman niet aangetroffen is nemen we aan dat de veldnaam van de familienaam is afgeleid.
• Mechelen Beemd 1820 De Mechelenbempden (naast Reeksbeemden)
• Mehre, Meer ook Kleine en Grote Meer. Meetboek 1783 Meer 20 ha beemd en akkerland. Veldnaam, rond 2000 woonwijk; 1464 in de Meer; 1820 Meerveld; Bijna de helft was al akkerland en kreeg de namen Klein Meer (3 ha) en Grote Meer (6 ha) mee. Restte elf hectare hooiland. DE grote Meer lag langs de IJsstraat (en dus hoger), de Meer zelf langs de Ronde Beek. Binnen dit gebied was weer een ‚bult‘ (verhoging) welke de Kleine Meer werd. Het is een oud toponiem en behoort tot de vele namen voor een broek- of moerassig (drassig) landschap Een water verlandt door de afbraak van plantenresten. Dit kan geschieden met weinig en met veel zuurstof. Bij een meer (D:moor) is veel zuurstof aanwezig en krijgt men als produkt de typische moerashumus. Zie ook Sump.
• Mehrstraat straat in Overmeer (Dieteren) zie Ubermehr
• Meinpas beemd Meinpas bend 1783; 1820 Meijn Pas
• Meinpas Mein onbekende herkomst. pas is de oversteek door de Rode Beek, later de Ruitersbrug; Meetboek 1783: 5 ha akkerland en beemd
• Meinpasweg
• Mevrouw Weide Aan Mevrouw Weiden 1820. Mogelijk dat de abdis van Susteren hier een bezitting had liggen
• Middelsgraaf Een graaf die de verbinding vormde met de Mühisgraaf en de Oude Maas (via een Echter Vloedgraaf). Ze is in het midden va de negentiende eeuw aagelegd en werd voor een groot gedeelte over de (deels nieuwe) gemeentegrens gelegd. Susteren kreeg enkele percelen grond eigendom va de gemeente Echt. De naam is bedoeld om aan te geven dat het nieuwe stuk tussen twee bestaande waterlopen werd gelegd. Onlangs heeft de gemeente – overigens volstrekt te onrechte – de naam geplakt op de waterloop vanaf Schalbruch . Zie Isenbroekbeek.
• Middelveld Middelvelt en Myddelvelt 1438 en 1464; 1820 Middelveld oorspronkelijk een klein veld tussen het Munsterveld en het Lendveld. Hiermee wordt ook de naam verklaart: het veld dat tussen de beide grotere velden in ligt. Midden verandert in middel: Middelburg, Middelgraaf; Meetboek 1783: 21 ha akkerland; Waar het grensde aan Veurth zien we nog twee toponiemen: Panneschop en Wolfskoul.
• Moeras drassig land zie ook broek. Is oorspronkelijk moer. Een ander begrip is meers. Hierbij is door afsterven van plantengroei verlanding van oorspronkelijke poelen plaats gevonden waarbij de speciale moerashumus gevormd wordt.; hiervoor was voldoende zuurstof aanwezig. Bij sumb is er niet voldoende zuurstof voor dat proces en treedt turfvormig op. Dit laatste gebeurde in het Isenbroek of Susterderbroek.
• Molen vier watermolens aan de Rode Beek 1. Molen van de abdij (kapittel, abdis) op ‘t Root aan de Rode Beek 2. stadsmolen oorspronkelijk heer van Susteren aan de Rode Beek binnen de versterking van Susteren 3. Volmolen aan de Rode Beek (heer van Susteren, hertog van Gulik) en 4. Dieterder molen van de heerlijkheid Dieteren ook aan de Rode Beek. Twee watermolens aan de Geleenbeek. 1. Katsbekkermolen (hertog van Gulik) 2. Poolmolen Deze is onlangs aan Susteren toegevoegd. Deze was de molen van de heerlijkheid Holtum.
• Molenbeemd (molen Dieteren). Het veld wordt in het meetboek (1783) Muhlenbend genoemd en blijkt dan ongeveer vijf hectaren groot en bestaat geheel uit beemden. Het ligt bij de molen van Dieteren. Volgens datzelfde meetboek lag aan de overzijde van de Rode Beek ook een Molenbeemd groot elf hectaren en ook geheel beemd. De kruisbroeders van Roermond hadden hier enkele grotere percelen. Ook de Keurvorst (Churfürst, de hertog van Gulik) en de abdij hadden hier bezittingen.
• Molenlaan Banmolen van mensen van Susteren en Feurth. Het Molenhuis staat nog langs deze weg.
• Molenplaatsje Meuleplaetske wellicht verbreding in Thulleweg bij de overgang („Pas“) naar de molen van de abdij.
• Molenstraat (S) weg van Markt naar molen , beginstuk huidige Kloosterstraat
• Molenveld (D) Meetboek 1783 3 hectare akkerland en houtgewas. Heer lagen de hof Robeke en de molen van de heerlijkheid Dieteren.. Het eerrste perceel werd de Hunds Dries genoemd
• Molenveld (S) (Molen abdij) Meetboek 1783 Muhlenfeld 6 ½ ha voornamelijk akkerland en enkele beemden. De naam is afkomstig van de molen die er tot het einde van de middeleeuwen heeft gelegen tussen de voorste en achterste molenstraat. Het was de molen van de abdij en lag in het gehucht Root, gelegen tussen de (voorste Moelenveldweg (Molenveldweg) en Achterste Moelenveldweg. De molen, die nog in de tachtiger jaren van de vijftiende eeuw in gebruik was, is verdwenen door werkzaamheden aan de beek, die daarna hoger kwam te liggen
• Moll benaming binnen het stadje
• Mollveld 1796
• Mooi de
• Morinus kamp 1783
• Mostartstraat Doctor. in woonwijk Heulst. Op Stationsstraat 27 woonde midden vorige eeuw de huisarts Vic Mostart. Naar hem is deze straat vernoemd onder meer omdat hij als een van de laatsten in Susteren verbleef na de evacuatie in 1944 om de achterblijvers van medische zorg te voorzien.
• Muhlenfeld (molen Dieteren, 1820 Meulenveld 1820 Dieteren Muilen Veldjen, Zie Molenveld
• Mühlisgraab 1783 zie Nelisgraaf
• Munsterveld 1402 Munsterveld; 1820 Munsterveld oorspronkelijk een veldnaam vanaf de Rode Beek tot aan de Louerstraat. De naam is afkomstig van een van de twee munsters (kloosters) die Susteren gekend heeft. De naam is overgegaan op een wijk die slechts een gedeelte van het oude veld omvat. Het betekent kloosterveld. Meetboek 1783: 45 ha akkerland
• Munsterweg Munsterveld genoemd naar het klooster van Susteren , munster is van monasterium en betekent klooster. Was Vroeger een naam voor de Dieterderweg: een weg door het Munsterveld.
• Musgenakker een bunder land midden op het Firmele veld ca 1600
• Mussenbroek 1402 Meysschenbrueck 1438 Mossenbrueck /Musschenbroich een broek landschap , waarvan een klein gedeelte opgenomen was binnen de versterking (de stad) en er lagen de stadsweieren (wellicht brandvijvers). Ook hier hebben we niets met het vogeltje te maken, maar hangt het samen met een word als mos en moet in deze samenhang als ‘moeras’ gezien worden.
• Nackstraat zie Hackstraat
• Nassaulaan Wolfskoul familie naam van het koningshuis
• Nelisgraaf, een graaf uit de late middeleeuwen vanaf de plaats waar de Isenbroekbeek overging naar de Slek (en daar Haverbeek genoemd) naar de Doort, waar het afwaterde. Zo werd het water van de woonkernen Slek en Pey weggeleid. Het ligt voor de hand dat Echt deze gegraven heeft, midden 19e eeuw werd deze graaf verbonden met een Vloedgraaf die afwaterde in de Oude Maas. (De Middelsgraaf) Zie ook Mühlisgraaf
• Niep ook Niepenbos; 1783 Neep 1820 Aan de Niep, Achter de Niep , In de Niep, In de Klein Niep. Ongeveer negen hectaren met Niep als bosgebied in 1783: 4 ha en voor het overige akkerland. Het gebied grenst aan Schoorbroek (Veeweide). De betekenis van de naam is onbekend. In de context Berkenbos, Elzenbos, Eikenbos zou men Iepenbos (d’n iep) kunnen veronderstellen. Is weinig logisch dat over het landschap bossen met verschillende bomen staan. Waarschijnlijke allemaal gemengde loofbossen. Het is waarschijnlijk wel een bosnaam.
• Niep gegen die Meetboek 1783 Gegen die Niep anderhalve hectare akkerland; Hinter die Niep 1 ha akkerland; in die Klein Niep 1 ha. akkerland
• Niepberg 1820 Op den Nieberg; kaart 1903;
• Niepweeg Meetboek 1783 am Neepweeg drie hecytarte akkerland. Niepweg is Groenenweg?
• Notarisstraat Munsterveld aan de Marktstraat. Genoemd omdat rond 1940 in het hoekpand op de markt de notaris woonde
• Oberhorst 1284 Oydeborehorst; 1385 Oetborenhorst; 1783; 1820 Oeberhorst. Men meent wel Ooievaars-horst. Horst is een verheven stuk bodem.
• Of de naam afgeleid is van bijl? Of hangt het samen met bol, een bollend veld? Meetboek 1783 8 ha akkerland.
• Onderkamp Onder(ste) kamp, 1820. Op dit veld is de kerk van Mariaveld gebouwd.
• Onderkampstraat strat in de wijk Heulst-Susteren.
• Oogel 1820 De Oogel; 1370 zie Berkhover Heggen;
• Oogelstraat
• Op Koye Heide Het veld Koye reikte tot aan de huidige Tunnelstraat
• Oranjelaan Wolfskoul familie naam van het koningshuis
• Oude Beek is de naam voor de Geleenbeek in Susteren. Waarschijnlijk ontstaan nadat men de Vloedgraaf had aangelegd
• Oude Gracht is een bijzonder fenomeen. Dit was eengraaf die begon aan de Isenbroekgraaf en liep onder de Koyerstraat tot in de watren van Lesschenbroek en Onderkamp. Men vermoedt hier het syteem van Vloeiweiden: kalkrijk water werd over de gronden gezet, zodat de mineralen konden intrekken en zo leverde het goede hooiopbrengsten op. Het systeem kan terug gaan tot in de vroege middeleeuwen (7e-9e eeuw)
• Oude Rijksweg Noord Vroeger vanaf de Louerstraat de Landstraat. Midden 19e eeuw door de tuinen van Feurth verbonden met de Marktstraat. Na de aanleg van de randweg werd het en lokale weg en kreeg het voorvoegsel oude.
• Oude Rijksweg Zuid Oude Landstraat , later Rijksweg en sinds de aanleg van de randweg met het voorvoegsel oude.
• Ouden hof Alten Hof -D 1783, Houf -D 1783; 1820 aanden Aldenhof . Namen met hof zijn vaak afgeleid va de oorspronkelijke betekenis van hof, omheind gebied, denk aan een tuin, kerkhof. Meetboek 1783 Auf den Alten Hoff 5 ½ ha akkerland
• Overmeer zie Ubermeer
• Paereplein oorspronkelijk was er de Paerewei. Weide met perenbomen
• Palaers Den Palaers 1820
• Palmen beemd kaart 1903 Palme Benden ligt in de IJzerenbos aan het Loovergaat
• Palmen Camp 1783; kaart 1903; Meetboek 1783 ½ ha akkerland. Perceel ligt tegen de grens met Nieuwstadt. Wellicht genoemd naar een eigenaar.
• Pannekoulen werden de afgegraven gronden nabij de Kamer genoemd. Deze grond werd gebruikt bij de pannenfbricage.
• Pannenschop 1783 Lag op het Middelveld, langs de Louerstraat tussen de woonkern Feurth en de Rijksweg Nrd
• Papenakker 1783 Papenacker ; 1820 Papenakker. Waarschijnlijk van Paap, de pastoor, maar kan evengoed van paap= monikken en wel de monniken van het Papenmunster of kanunniken. In de allervroegste tijden was er gen verschil tussen de pastoor en monnik. Meetboek 1783 Papenacker achttien ha akkerland. Op Papenakker had men uit een ‚gemeente’ een stukje vrijgemaakt om een behuizing voor een kluizenaar te bouwen: Dieses is aus der gemeinde abgemacht und an Joseph Heinen Eremit uberlassen”.
• Papenmunster Paepmunster 1402; 1820 Papenmunster; naam afgeleid van eigenaar: het altaar van Willibrord of Paapmunster. Papenmunster was een vroeg middeleeuws (7e eeuw) klooster en kerk. DE kerk diende tot ca. 1260 (Susteren stadsrecht) als parochiekerk.
• Papentuin Meetboek 1783 Pfafengärtgen in de buurt van het Lauvergath. Wellicht pastoorstuintje verder onduidelijk waarom.
• Parallelweg Heide Weg langs het voormalige spoorwegemplacement of ook rangeerterrein tot aan de Heerenstraat. Vroeger ook zwarte weg vanwege het steenkoolgruis .
• Pas 1820 Pas; kaart 1903; Meetboek 1783 Auf den Pasch 7½ ha akkerland met langs de waterlopen beemd. Waterlopen Rode Beek, stadsgracht en de Rulgraaf. Zie ook Kerken Pas
• Passtraat oude naam voor Kloosterstraat vanaf de beek tot de abdij, wellicht vóór de aanleg van gracht en wal de weg naar het veld Pas. Bij de vaststelling van de straatnamen in de dertiger jaren van de 20ste eeuw werd deze naam gegeven aan het eerste stuk van de Elsenweg. Zie ook Pasweg
• Pastoor Tijssenstraat Pastoor Tijssen (1911-1919) is een pastoor geweest die zich inzette voor zieken en armen. Later werd hij deken van Sittard en is daar in de kerk begraven.
• Pasweg. Dit was een weg door de Pas en eindigde bij de Elsenweg. Mogelijk dat de Abdijlaan e loop van de weg nog (deels) volgt.
• Pater van Heldenstraat Dieteren genoemd naar een missionaris uit Dieteren
• Patersweg Mariaveld. In het klooster van Mariaveld woonden de paters Lazaristen.
• Paulus Kamp 1783; 1820; Is een eigendom van het Paulusaltaar in de abdijkerk en ligt op het Mussenbroek Het is 1 ha groot
• Paumes beemd 1820 PaumesBemd
• Peersstraat 1820 (Aan) Peersstraat. Mogelijk aan de Paard(en)straat. Genoemd lijst kadaster ca. 1820-1840
• Peulenstraat ook wel Peulensteeg. Benaming gebruikt voor Relindisstraat en kerkplein (oude Schoolstraat)
• Pijpekop In Baakhoverveld bij Frest weiden (JB)
• Pissum 1312 archief abdij, Pissam betreft zeven morgen land 1492 Pissem, 1783 en 1820 Pissum; Meetboek 1783: het toponiem wordt alleen als ‚aangrenzend gebied‘ genoemd en niet beschreven. Het was dus wellicht nog geheel ‚gemene grond‘. Het oorspronkelijke Pissum moet dus groter zijn geweest.
• Pissum kemke
• Pissumbroek 1783 Pissembrouch
• Pisummerweg weg door P:issum, Zie aldaar.
• Pleintje ’t, zie Vincentiusplein
• Ploegenpoort Ploegs Poets 1402; 1438 Ploeghe poerten Herkomst onduidelijk. Gezien de twee ander namen van poorten (voorde, winkel =uithoek) verwacht je hier ook en dergelijk woord. Mogelijk dat het afgeleid is van de veldnaam waar de poort gemaakt is Poel, Poet.
• Poel In dialect Peuët; Poth ca. 1700 (inv. abdij 327); In de Poet (1840) en Poetweggetje; Poel (1903); 1820 in de Poet. Poel is een toponiem grenzend aan de Feurthstraat. We troffen het pas rond 1900 aan, voorheen steeds Poet, Pot en in de overlevering Peuët. Het ligt aan de zuidzijde van Feurth op het terras van de IJzerenbos en is dus gelegen langs de terrasrand: nat gebied met kreken. Poel is een waternaam en Put ook. Of het een bijzondere positie bij de drinkwatervoorziening heeft gehad?
• Poel laag gelegen grond
• Poel gebied aan de Geleenbeek waarop de Poolmolen ligt
• Poorterslaan
• Posterholtlaan
• Prins Clauslaan Wolfskoul genoemd koningin Beatrix.
• Pulaerts kaart 1903
• Quadhorst zie Kwaadhorst
• Raadhuisplein Middelveld in 1939 werd het nieuwe raadhuis (gemeentehuis) van Susteren in gebruik genomen. Het voor Susteren grote plein werd Raadhuisplein genoemd.
• Raadhuisstraat In de eerste helft van de negentiende eeuw werd er een raadhuis gebouw aan de huidige Raadhuisstraat vroeger deel van de Marktstraat tot de invoering van nieuwe straatnamen in de dertiger jaren van de vorige eeuw nog steeds de Vuerderstraat genoemd
• Rade, rode, reutje, root achter een ander woord door r omzetting – ard of -der. Ontgonnen (gerooide) grond.
• Radmakerstraat
• Rafaelweg Handelsterrein Wolfskoul genoemd naar de engel Rafael, patroon van de spoorwegarbeiders
• Rangeerweg Handelsterrein Wolfskoul. IN Susteren werd dec treinen met steenkool gerangeerd: opnieuw samengesteld voor vervoer naar het noorden.
• Ransouw 1796 Tweede helft achttiende eeuw ontgonnen (Heide)
• Rector Meuffelsstraat Mariaveld De eerste rector van Mariaveld was Willem Meuffels, een lazarist, geboortig van Dieteren.
• Reeks hoogveld kaart 1903 zie Hoogveld
• Reeks vaak verbasterd tot Rijks. 1375 prato (wide) in Reke 1783 Recks. In 1783 4 ha houtgewas (bos). Het toponiem was dus niet een contstante factor (14e euw wei en 18e eeuw bos!)
• Reeksbeemd kaart 1903 de Rijks Benden. In het meetboek werd dit gebied nog de Kerssels benden en de Eigenbenden genoemd (zie aldaar) (ruim 10 ha beemd 1783)
• Reekskamp veldje Meetboek 1783: Rekskampfeldgen 7 ha akkerland en beemd. Het was geheel eigendom van de abdij, lag aan het Reeksstraatje en Vloedgraaf. Behoorde tot een leen van de abdij: Eigenleen
• Reeksstraatje 1783 Reckssträssgen
• Reijnderslaan Jac.
• Reinoud van Gelderstraat Molenveld genoemd naar de graaf Reinoud van Gelder, die in 1276 een overeenkomst aangaat met Walram van Valkenburg ten aangezien van Susteren. In die akte wordt Susteren voor het eerst oppidum ofwel stad genoemd
• Relindisstraat oudere namen Kerkstraat, Salvatorstraat en Peerstraat. Relindis is dochter van Zwentibold (10e eeuw)
• Reutje oudste woonplaats Heide, eerste gegevens 1595; 1464 Roytgen 1595 Rötghen 1820 Rotgen. Zie Root; Meetboek 1783: 9 ½ ha geheel akkerland (met een perceel houtgewas). Er worden ook zes huisplaatsen genoemd
• Reutjensweg Rötghensweeg 1783; kaart 1820 Roetjensweeg
• Rijd Rijth 1783 3 ½ ha vooral houtgewas en ook beemd
• Rijd Twee velden 1. tussen Koye en Heulst 2. langs de grens met Holtum bij Firmele/ Gebroek. Rijd is een nat gebied
• Rijd weide 1820 Rijth weide
• Rijdbeemd Rijth bend onder Feurth Meetboek 1783: 21 ha en geheel beemden, grenst aan Koye en Heulst
• Rijdbeemden Rijdsbend (gebroek) Meetboek 1783 Rijdsbend bijna 3 ha beemd
• Rijdtstraat oorspronkelijk begin aan IJsstraat (nu Stationsstraat) Eerste stuk ligt in de Vincentiuslaan en eindigde aan de Aardenweg; kaart 1820 Rijdtstraat
• Rijks hoogveld zie Reeks
• Rijkshoogveldjen zie Reeks en Hoogveld
• Rijkskamp zie Reeks
• Rijn grens Rijngraaf, reingenoot
• Rode Beek Aan de in woonwijk
• Rode Beek Beek die in 714 en ca. 790 Suestra werd genoemd. Wellicht vanaf zestiende eeuw is de naam in Susteren aanvaard. Voorheen was het eenvoudig beek of Molenbeek, want er lagen in Susteren maar liefst vier molens aan de beek. Oorspronkelijk kruiste de beek de oude verbindingsweg aan de oostzijde van de Maas (Marktstraat – Feurthstraat) bij de Feurderpoort. De waterlopen langs de terrasrand kwamen hierop ut en in zo’n terrasrand is de hoofdstroom bij de aanleg van de stadsmolen gelegd. De oude bedding werd weer opgepakt ter hoogte van de Ruitersbrug. De huidige loop is sinds dertiger jaren van de vorige eeuw omgelegd in de zuidelijke stadsgracht. Waterwerken bij kasteel Millen hebben er voor gezorgd dat de huidige Rode Beek niet meer aangesloten is op de oude takken, maar slechts het water van een oude zijtak (de Saeffelerbeek, ontvangt.
• Roermondse weg Naam voor de Rijksweg Noord vóór het midden van de 19e eeuw. Een klein stukje weg achter enkele huizen heeft de naam nog bij ht Hofmanskruis
• Roggels weide 1820
• Röl (naam van beekje) Röl was in vroeger tijden een naam voor kleinere beekjes. Rollen (Born). Zie ook Rul.
• Röl op de 1820 Op de Röl (veldnaam)
• Rol kamp Rull Canp Vordersten Rüll Camp Meetboek 1783: 3 ha akker.
• Roosteren beemd 1820 Den Roosterder Bempt Roosteren bend. Het veld wordt in het meetboek (1783) genoemd en blijkt dan ongeveer dertig hectaren groot en bestaat uit beemden. In hte veld liggen ook de Beuniger beemd (zestien hectare) en de Kirchen beemd. Zoals de naam doet vermoeden grensde het aan Roosteren en tevens aan Ubermeer.
• Root Roet in1402; 1820 Roth IN 1402, 1438 en 1464 gehucht gelegen bij de molen van het kapittel (abdij, abdis). Later alleen nog veldnaam. Root van roden, ontginnen
• Rooterweg weg in de IJzerenbos, verlengde van Biezerdweg naar de Heerenstraat
• Roterweg Tussen Biezerdweg en Heerenstraat. Naam niet nader te bepalen.
• Rötgen zie Reutje
• Rother De Rother 1820
• Route kamp 1820
• Rozendaal 1700 ca. (inv 327) Rosendal in Firmeleveld
• Ruitersweg 1685 (inv. 296)Reuters wegh. De herkomst van dit woord is wel interessant. Men is makkelijk geneigd hier ruiter, berijder van een paard aan te koppelen. Naast die betekenis kan het ook struikrover in middeleeuwse bronnen zijn. Zo gezien zouden de mensen die geen toegang tot het stadje kregen via de Ruitersweg hun tocht voortzetten. zie ook Kriegsweeg
• Rulgraaf een graaf op de Pas. De naam geeft aanleiding tot de veronderstelling dat dit ooit deel uitmaakte van de Röl. zie Röl
• Saai of Saer beemd 1903 grote Saaibend
• Saldenswei 1783 Saldens Wey; 1820 Salders weide. De wei was vijf hectaren groot.
• Salvatorstraat zie Kerkstraat. Na 1982 werd de Kerkstraat in Salvatorstraat. In vroeger eeuwen noemde men de Amelbergakerk vaak Salvatorkerk.
• Saverdt arc. kr. 1424
• Schalken Lange Schalken 1796 Heide
• Schampscamp Meetboek 1783 was een kleine perceel dat grensde aan Thullewei, de stadsgracht, het Molenplaatsje en en de straat. Schamps was een familienaam.
• Schatzhobel of Schutzhobel Meetboek 1783 Gerichtsbode schutzhobel. De opbrengsten van dit kleine perceel behoorde tot het loon van de gerechtsbode
• Scheelberg (D) 1783 Scheelberg; 1820 Op Schelberg, 1424 Schaelberg afschrift; Het veld wordt in het meetboek (1783) genoemd en blijkt dan ongeveer 33 hectaren groot en bestond bijna uitslutend uit akkerland. De Molenstraat liep er en de Kerkweide (Kirchen Weidt). Het veld grensde aan de Roosterbeemd en de Molenbeemd en Kerkstraat en Leurstraat
• Scheelkuil Keurbos) 1820 Scheelkoul
• Scheidtstraat Deze weg vormde in Vroeger jaren de grens tussen Holtum-Born en Susteren
• Scheifbaan 1685 op Munsterveld -Ruitersweg; meetboek 1783;
• Schepenlaan
• Schild 1820 Op het Schild
• Schloss zie Slot
• Scholten Heggen ook Schouten; 1820 Scholten Heggen
• Scholtus weide 1820 Scholtus weide
• Schoolpad. Mariaveld. Aan de Marialaan werden in de twintiger en dertigerjaren van de vorige twee schollen gebouwd. Dit pad moet aan die scholen herinneren.
• Schoolstraat oude naam voor huidige weg langs panden Salvatorplein. Tot in de eerste helft van de negentiende eeuw lag de school op het huidige kerkplein voor de westbouw (torens) van de kerk, Er was toen nog geen kerkplein. De school is toen verplaatst naar de plaats waar nu de appartementen langs het kerkplein liggen.
• Schoorbroek 1384 aen gin Scoerbroeke hn ghen Schoirbroick). In meetboek 1783 wordt Schoorbroek in relatie met Veeweide gebracht. Gezien de opvallende vermeldingen Veeweide en Schoorbroek ontstaat het idee dat Schoorbroek een oudere naam voor de Veeweide is. Schoor is rivieroever, het broek aan de Rode Beek (Geleenbeek). Meetboek 1783 ruim 1 ha akkerland
• Schoutenheggen 1783. Vermoedelijk is schouten terug te voeren op de schout de vertegenwoordiger van de hertog van Gulik in Susteren. Mogelijk behoorde het perceel tot de bezittingen van de functie schout. Heggen hangt samen met heg, haag en het kan zowel de omheining als de omheinde ruimte betekenen.
• Schoutenheggen wei
• Schoutlaaan,
• Schrijnewerkerstraat
• Schrijvers Boomgaard Het betrof hier een weide waarvan de opbrengsten toekwamen aan de schrijver van de schepenbank als loon.
• Schrijverswei 1783 Schreiberswey; 1820 Schrijversweide. Zie Schrijvers Boomgaard
• Schutterslaan
• Seersum 1820 Seesem; Meetboek 1783: 20 hectare akkerland
• Sef Pernot lid van verzetsgroep in Susteren tijdens de laatste oorlog.
• Sijp 1783 afwatering, in ons dialect is de ziep nog de afvoer langs de wegen van het regenwater. In 1554 Sijpe bij Keukelaar (Baakhoven-Vloedgraaf.)
• Sittarderweg kaart 1903.
• Slot (Sjlaot in de Raeks) een mogelijk oud omgracht gebiedje. De naam is terug te voeren op een door grachten omsloten terrein.. Dit was nog tot voor enige decennia te zien in het landschap. Meetboek 1783 mit einen grab umgeben der Schloss gesandt, driekwart hectare beemd. Naam wellicht afkomstig van een door sloten omgeven terrein (Zie Sjläötje in de doort)
• Slotgracht Schlussgrab als einde?
• Snijderstraat
• Soure weide kaart 1903
• Spekbroek, Meetboek 1783 Speckbrouch (D): 3 ha akkerland; 1402 Specbruyck 1438 Speikbruck en 1464 Specbroek; 1820 Spekbroek, Een broekgebied dat vettig was. Echter Spekhout is zacht hout. Het zou ook met spijker kunnen samenhangen (voorraadschuur), lijkt niet waarschinlijk want de naam Spekkerbroek ontbreekt..
• Spiekersteeg 1402 Spijkiersstege; 1438 Speyeckertz stieghe 1464 Speker teghe; Spiekersjteeg was een weggetje tussen de Feurderpoort en het kruispunt met Ruitersweg, Dieterderweg en Louerweggetje; het lag gedeeltelijk binnen de woonkern Feurth. Wij nemen aan dat het oorspronkelijk de weg naar het Spekbroek was
• Spoorstraat Mariaveld. Weg langs de spoorlijn
• Stadsbeemd Meetboek 1783 driekwart hectare beemd in d Sump gelegen. Gezien d naam eigendom van het stadsbestuur.
• Stakenkamp Meetboek 1783 Stackencamp bijna vier ha beemd gebied
• Stationsstraat
• Steen 1820 Op de Steen
• Steinkoul 1796 Berkeler Steinkoul en Deterer Steinkoul zie Carrière;
• Stift Oorspronkelijk was het stift een klooster van kanunnikessen en kanunniken en de abdij van Susteren werd vaak zo genoemd. Het werd zo goed als afgebroken tussen 1794 en 1806. Van de ruïnes maakte Bernard Schulpen van een pand, dat wellicht als huis voor een stiftsdame gediend heeft twee woningen voor zijn twee dochters. Van de oostvleugel van de abdij werden stallen en schuren gemaakt. Deze huizen werden ’t Sjtuf genoemd . Deze werden ook weer in 1962 afgebroken
• Stiftstraat Molenveld. De abdij van Susteren werd ook stift genoemd vanwege de kloostervorm van kanunnikessen en kanunniken.
• Straat een geëffende weg. Steenstraat is een met stenen geëffende weg. Alle wegen in woonkernen worden straat genoemd. Buiten de woonkernen wordt het beeld troebel. De belangrijkste weg (een wellicht vóór Romeinse weg) is de Landstraat (Holtum- Winkelpoort-Feurderpoort- Schilberg/Echt), een straat dus. Ook de andere wegen vanuit de gereconstrueerde vroeg middeleeuwse nederzetting worden straten genoemd: Louerstraat, IJsstraat, Koyerstraat en Vuerderstraat. Ook vele andere wegen zoals Rijdtstraat, Voorste – Achterste Moelenstraatje, Kromstraat, Heerenstraat(je)
• Sump 1783 Sümp ; 1820 Sumpt Sump is een van de vele vormen van moeras. Een water verlandt door de afbraak van plantenresten. Dit kan geschieden met winig en met veel zuurstof. Bij een sump is weinig zuurstof aanwezig en krijgt men als produkt turf. Zie ook Meer. Meetboek 1783: bijna 6 ha beemd Hierin lagen wer de Lauver beemd en de Stadsbeemd
• Susteren Suestra – Suestrensis – Suestrensi – Swestris – Zöstre-Zöstere 1118 Swestris 1174, 1260, 1276 Suestra-vormen In akte 714 als ook heiligenleven van Willibrord (ca 790) wordt de naam Susteren verbonden aan het klooster en ook aan een beek, naar waarschijnlijkheid de Rode Beek. Susteren een beeknaam? De drie Susteren-namen liggen alle drie aan de Rode Beek, wat voor die zienswijze spreekt. Echter gezien de ligging -redelijk kort bijeen – lijkt een streeknaam meer voor de hand liggend. Op internet vonden we wel dat seu of su ‘iets wat vochtig’ is met substraat -str. Wat het dan betekend laat men in het ongewisse, maken we er – met een gokje: Susteren betekent ’ een nat gebied’.
• Swentiboldstraat Molenveld Genoemd naar koning Zwentibold (ca. 871-900), die volgens een dertiende eeuwse bron in de kerk van Susteren begraven zou zijn.
• Taterbeemden 1783 Taterbend en Taterboschbenden; 1820 Taterbosch; Meetboek 1783: bijna 15 ha beemden
• Taterbos 1438/1464 Taterbos(ch) zie Dieteren. Wellicht gebruikt voor Dieterbos
• Tegelkamp 1820 Tegel Kamp; Meetboek 1783 Tiegelkamp een ha akkerland. Tegel vloersteen? Mogelijk tegel teil ?
• Tegelkamp straat in de Mehre naar een veldnaam in de IJzerenbos.
• Tekkel of Tegger (JB) Langs de Vloedgraaf tussen Papenakker en Hostard.
• Thullewei 1840 Thulle Weidt. Meetboek 1783 Tuleweij ½ ha beemd; Het woord is oorspronkelijk van dal afgeleid, maar ging ook ver met name bij schutterijen op de opgeworpen grond, het doel waarop geschoten werd. De schutterswei: waarop het doel geschoten werd. Hier werd door de stadsschutterij het jaarlijkse koningschieten gehouden
• Tiendschuur straat oorspronkelijk een schuur waarin de tienden werden opgeslagen, een soort kerkelijke belasting die aan de abdis toebehoorde. Hiervoor moest ze o.m. de parochiekerk onderhouden.
• Tochtelercamp 1500/1595
• Tonisse weid kaart 1903
• Toren De Toren 1500/1595 (Dieteren; kaart 1903
• Tuijn in 1554 bij Keukeler. ER was indertijd heibel over het gebied of het door de Roosterenaren gebruik mocht worden of door de mensen uit Susteren
• Tuinstraat Mariaveld. Genoemd naar de tuin van het patersklooster
• Tunnelstraat Heide genoemd naar de tunnel onder het rangeerterrein door, vroeger Kavinksbosweg.
• Ubermehr Ubermeer 1820. Het veld wordt in het meetboek (1783) genoemd en blijkt dan ongeveer negen hectaren groot en voor een kwart uit beemd en driekwart uit akkerland te bestaan. Hetr ligt in de noordelijkste hoek tegen de grenzen van Echt en Roosteren aan.
• Vaes Eiken kaart 1903
• Valderen slagboom, hek 1. Feurth Marialaan; 2. Heulst – IJsstraat (nu Stationsstraat) 3. Beuningerstraat bij op de Berg. 4. Dieteren Heideveldje 5. Coppelveld 6. Hostard 7. Firmele veld in de koule
• Vastrada is de naam van het verzorgingshuis aan het Salvatorplein, het vroegere klooster. Vastrada is en van de heiligen die in de kerk van Susteren begraven is Zij wordt al bijna acht eeuwen geleden de moeder van bisschop Gregorius genoemd en haar feestdag is 22 juli.
• Veeweide 1820 aan de viehe weijde Dieteren tegen Echt; Veeweide bij Baakhoven. Een veeweide was een gemeente, een gebied waar iedereen zin vee kon laten grazen. I Dieteren was het drassig land al uitloper van de Doort. Het gebied is lang omstreden gewest tussen Echt en Susteren. Meetboek 1783 Am Veheweijd vijf ha akkerland bij de Niep
• Veld wordt vaak gebruikt voor akker. Kan ook algemener gebruikt worden : open vlakte een plaats zonder of lagere begroeiing dan de omgeving. Dit begrip komt met name in de oudere namen vaker voor dan het begrip akker. In de gereconstrueerde vroeg middeleeuwse nederzetting wordt dit begrip voor de akkers of bouwlanden gebruikt. Het wordt ook bijvoorbeeld gebruikt voor het Dieterse Veld waarmee dan alle velden rondom Dieteren gebruikt worden, landschappelijk gezien de akkers, weiden, beemden en de slechte gronden op het terras van Dieteren. Zo ook Susterens Veld.
• Veldje ‚t kaart 1820-40 het akkerland ten zuiden van de hoeve IJzerenbos
• Vijf bunder kaart 1903
• Vincentiuslaan Naam van Vincentius, de stchter van de Lazaristen (klooster Mariaveld) en les filles de Charité (klooster in Susteren)
• Vincentiusplein Verdwenen bebouwing die aangelgd was in 1915 voor de spoorwegarbeiders. Lag aan hetveind van de Barbarastraat. Zie ook Vincentiusllaan
• Virmelen 1420 Virmulen 1438 Vyrmolen 1464 de hofland van Virmelen ook Firmele Zie Firmele
• Vleut van Vloed, overtollig water afvoeren
• Vleutstraat Vluetstroete 1402
• Vloed Een vloed is vaak een overstroming (zondvloed, de vloed). Zo kennen we in Susteren het verschijnsel vloeiweiden. De verschillende vloedgraven in Susteren. Onder Dieteren tussen Rode Beek en Koppelberg ligt een heel systeem van gemeente vloedgraven. De oude gracht rondom de abdij werd ook gemeente Vloedgraaf genoemd, evenals de stadsgrachten. Ook het gravensysteem onder Feurth had deze naam . En nog meer graven op de kaarten van 1840 lieten deze naam zien. Deze graven worden gebruikt om overtollig water af te voeren.
• Vloedgraaf Hier bedoelen we de grootste waterloop met deze naam. We nemen aan dat deze ‚graaf‘ is aangelegd bij de grote ontginningen in de elfde eeuw tussen de Geleenbeek en de Rode Beek, Het was een nat gebied en er moest het overtollig water afgevoerd worden. Hiervoor zullen vaak al bestaande waterlopen gebruikt zijn. Zo is duidelijk dat de bovenloop van de Vloedgraaf oorspronkelijk de bedding van de Röl is geweest. Wellicht later is deze ook aan een overloop van de Rode Beek boven kasteel Millen verbonden. Hiervoor moest de molenaar in Susteren ook jaarlijks een vergoeding geven. Hiermee kon ook bij hoog water het peil in de Rode Beek gecontroleerd worden, zodat het stadje Susteren niet wateroverlast kreeg.
• Voerde, zie Feurth
• Volmolen aan de – veldnaam
• Volmolen. Een Volmolen heeft zijn naam van het vollen bij de lakenindustrie. In de late middeleeuwen was in onze streken een lakenindustrie bloeiend. De St., Anna broederschap dankte hieraan haar bloeiperiode. Rond 1500 liet dit gilde een St. Anna te Drieën groep maken door de Maastrichtse houtsnijder Jan van Steffeswerth.
• Volmolenweg
• Vonderen 1554 soort brug in de Geleenbeek bij Baakhoven als verlenging van de (Baakhover) Steegh. Is nu een betonnen overgang
• Voorste Molenstraatje huidige Molenveldweg., zie ook Molen van de abdij
• Voshoutje 1820 Vossenholtje Voshoutje bij de Röl
• Voskuil Voskoul in Dieteren; Meetboek 1783 In die Vosskoul 5½ ha akkerland.
• Vuerdbroek 1438 mogelijk (Klein) Lesschenbroek
• Vuerderstraat oude naam voor Marktstraat en Raadhuisstraat nog op kaart 1903, zie Feurth
• Vuster weide (JB) ook lang wei genoemd. Zie Frest Weiden
• Wallen Op de, bejaardenwoningen aan de abdijlaan en Relindisstraat. Gebied lag tussen de klein en de grote omlopende gracht. Oorspronkelijk lag hier de wal, een met grond van de grachten opgeworpen verhoging ter versterking van het stadje.
• Water beemd 1820 Water Bemd
• Waterbend Mehre naar een veldnaam in de IJzerenbos
• Weg beemd wordt in 1783 als begrenzing genoemd
• Weg is een pad, baan. Met namen in het buitengebied wordt deze naam gebruikt in toponiemen. Elsenweg, Baakhoverweg, Sittarderweg, Langenakkersweg. Het is nog niet helder wanneer weg en wanneer straat gebruikt wordt, Zie ook straat.
• Weg naar Assendonk Broek. Weg loopt langs recreatieoord Hommelheid.
• Wegbend Mehre naar een veldnaam in de IJzerenbos
• Weide is 1. een beemd die iets steviger grond kent en men kan er dieren weiden. Bekende weiden zijn koeweiden (koye) en ook schaapsweiden. Het verschil ligt in de mate van drassig zijn: dieren kunnen dragen. 2. weiden in het bos. Hierbij denken we aan weiden van varkens in het bos. Voor dit laatste is het toponiem in het Hout Berenweide een voorbeeld.
• Weverstraat
• Wigibaldpad zie Wigibaldplein
• Wigibaldplein en pad Molenveld . De weg is genoemd naar Wigibald een belangrijk pesonage uit de 7e- 8e eeuw. Historisch gezien de vader van Ansbald , monnik in het klooster Suestra in 717. Heeft vooral bekendheid gekregen door zijn hoofdrol in het Spel van de Heiligdomsvaart. Opgevoerd tijdens het zevenjaarlijkse culturele en religieuze hoogtepunt van Susteren
• Wijnstraat 1820 Op de Wijnstraat
• Wilhelminalaan Mariaveld voormalige Koyerstraat. Wilhelmina was koningin der Nederlanden van 1898 tot 1948
• Willibrordusplei. Molenveld . Willibrordus ontving in 714 een klooster te Susteren van Pepijn van Herstal. Zjn naam in Susteren is steeds verbonden aan een geestelijk ambt: het Willibrordaltaar of Papnmunster
• Willibrordusstraat
• Winckelpoort Dit appartementengebouw werd naar de Winkelpoort genoemd die daar eeuwenlang een toegangspoort
• Winkel 1402 / 1438/1464 in de Wynckel; Dit betekent hoek en dan wellicht in deze context de ruimte, de afgesloten ruimt, een uithoek.
• Winkel veelal een ruimte hoek, ingesloten ruimte
• Winkelkwartier. Gedeelte van stadje dat de Winkelpoort moest verdedigen? Het winkelkwartier was een van drie kwartieren die ieder verantwoording droegen voor hun deel van het stadje (ook Veurderkwartier en Kerkkwartier)
• Winkelpoort 1402/38/6winckelpoerten/ Winckelporten; 1783 Winckelpforth. De poort
• Winkelstraat
• Wissel residentie Dit gebouwencompleks werd genoemd naar een wissel van het rangeerterrein. Evert Zits en Ed Pörteners zorgde voor een passend monument bij het gebouw“: een wissel
• Wisthout kaart 1903
• Wolfsberg (Broek). Tranchot kaart 1804; Gelegen op/aan de Eckberg in het huidige Susterderbroek, zie Wolfskoul
• Wolfskoul Wouf cule 1402; 1464 Wolfskule; Klein veldje tussen Middelveld en Koyerstraat (nu Wilhelminalaan) Wolf is een begrip die in veel combinatie voorkomt, in Susteren al twee keer. Vermoedelijk heeft het begrip met welven te maken, een welving, golf. Het begrip is bij de buren ook bekend. Wolfswei (Nieuwstadt) en Wolfrath (Holtum)
• Zigeunerbeekje naam voor huidige Middelsgraaf aan de Broekweg. Hier stond vaker een zigeunerwagen.midden vorige eeuw.
• Zil, Zilstraat, 1781op de Sill
•